U sredu, 27. decembra 2023. godine u 13 časova, u Istorijskom muzeju Srbije biće otvorena gostujuća izložba Muzeja Republike Srpske iz Banjaluke pod nazivom „Orao, lav i krin – Heraldika srednjovekovnih srpskih zemalja”. Izložba je postavljena u posebnom delu izložbenog prostora Muzeja i predstavlja tematski dodatak aktuelnoj izložbi „Čekajući stalnu postavku”. Na otvaranju izložbe, prisutnim zvanicama će se obratiti dr Dušica Bojić, direktorka Muzeja, i koautori izložbe mr Janko Vračar, muzejski savetnik - istoričar u Muzeju Republike Srpske, i MA Dejan Došlić, viši asistent na Studijskom programu Istorija na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Banjaluci.
Po završetku otvaranja, već od 15 časova zainteresovani posetioci će moći da vide izložbu.
Heraldika kao pomoćna istorijska nauka proučava nastanak grbova, pravila njihovog postanka i istorijat njihovog razvoja. Pojava i razvoj grbova nerazdvojivo su vezani za vitešku ili ritersku kulturu koja se od XI veka razvijala u srednjovekovnoj Evropi, jer su se upravo na viteškim turnirima i pojavili prvi grbovi.
U srednjovekovnoj srpskoj heraldici često je tražena inspiracija za izgled grbova Republike Srpske, Srbije i Crne Gore, odnosno u heraldičkim znamenjima srpskih vladarskih porodica Nemanjića, Lazarevića, Brankovića i Кotromanića, jer su ove vladarske porodice, kao i drugi velikaški rodovi ostavili značajan trag u našoj istoriji i heraldici.
Na izložbi „Orao, lav i krin – Heraldika srednjovekovnih srpskih zemalja” predstavljeno je dvadeset grbova najznačajnijih vladarskih i velikaških porodica iz Srbije, Bosne, Huma i Zete, tj. iz srednjovekovnih srpskih zemalja koje su vladale u razdoblju od IX do XV veka, počevši od najstarijeg srpskog vladarskog roda, Vlastimirovića, pa zaključno sa rodom Brankovića, od kojih potiču posljednji titularni srpski despoti.
Grbovi vladarskih i velikaških porodica u srpskim srednjovekovnim zemljama predstavljani su na novcu, pečatima, u rukopisnim knjigama, zatim na odeždi, dvorovima, crkvenim objektima i na drugim mestima.
Grbovi koji se javljaju u srednjovekovnim srpskim zemljama razvijali su se pod vizantijskim i zapadnim uticajima, što je vidljivo i na osnovu motiva koji dominiraju na njima, a koji su pozajmljeni iz vizantijske protoheraldičke tradicije (dvoglavi orao, krst sa ocilima) ili iz zapadne heraldičke tradicije (štit, veliki šljem, čelenka, krin).
Izložba je otvorena u posebnom delu izložbenog prostora Istorijskog muzeja Srbije i trajaće do 30. marta 2024. godine.
